Als u recent voor een stilstaande stemband bij een keel-neus-oorarts (KNO-arts) bent geweest, dan kunt u op deze plaats daarover meer gegevens lezen. Hebt u er nog nooit mee te maken gehad, maar wilt u er wat meer over weten, dan geldt hetzelfde.
Inleiding
Op deze pagina vindt u algemene informatie over een stilstaande stemband (eenzijdig) en de daarbij behorende klachten en behandelopties.
Wat is een stilstaande stemband (eenzijdig)
De stembanden liggen in het strottenhoofd. Het strottenhoofd vormt een verbinding tussen de luchtpijp en de keelholte. De stembanden zorgen ervoor dat een persoon geluid kan voortbrengen en kan ‘stemgeven’. De stembanden kunnen openen en sluiten. Tijdens de ademhaling staan ze open. Bij het spreken zijn ze gesloten.
Figuur 1: Op de linker afbeelding ziet u een zijaanzicht (doorsnede) van de keel, waarbij rechts in beeld voor voorkant, en links in beeld de achterkant is. Op de rechterafbeelding zijn van bovenaf schematisch de stembanden te zien, in open en gesloten stand.
Kijk voor meer informatie hierover onder het kopje: algemene informatie over stemaandoeningen.
Voor een goede stemgeving moeten de stembanden goed kunnen sluiten. Wanneer een van de stembanden niet meer kan bewegen en dus stil staat, kunnen de stembanden niet goed meer tegen elkaar aankomen (sluiten) of onvoldoende openen. Er blijft dan een gat bestaan tijdens het stemgeven of het ademhalen zelf is lastiger.
Klachten van een stilstaande stemband (eenzijdig)
Wanneer er een stemband stilstaat kunnen verschillende problemen ontstaan. Dit kunnen problemen met de stem, het slikken of het ademen zijn. De stem klinkt vaak hees en het kost moeite om harder te spreken. U verliest lucht tijdens het spreken waardoor u buiten adem kunt raken. De stembanden hebben tijdens het slikken ook een beschermende werking voor de luchtweg; ze zorgen ervoor dat eten en drinken niet in het verkeerde keelgat kan raken.
Bij een stilstaande stemband werkt deze bescherming minder goed. Het kan daarom voorkomen dat u zich makkelijker verslikt. Tijdens inspanning of het spreken kunt u het gevoel hebben lucht tekort te komen.
Oorzaak van een stilstaande stemband (eenzijdig)
De meest voorkomende oorzaak van een stilstaande stemband is een beschadiging van de zenuw die de stemband aanstuurt. Dit kan komen door een operatie of door druk op de zenuw door bijvoorbeeld een tumor die vlakbij de zenuw groeit. Het kan ook komen door een ontsteking of virus die ervoor zorgt dat de zenuw niet meer werkt.
Oorzaken die minder vaak voorkomen zijn neurologische ziekten, chemicaliën of bijwerkingen van medicijnen. Vaak vinden we geen oorzaak. We nemen dan in het algemeen aan dat de uitval door een virusinfectie is veroorzaakt.
Mogelijke behandeling van een stilstaande stemband (eenzijdig)
De KNO-arts zal eerst de oorzaak van het stilstaan van de stemband proberen te achterhalen. Als de klachten mild zijn kan, na het stellen van de diagnose, het een optie zijn om af te wachten.
Is de oorzaak niet duidelijk, dan bestaat de kans dat de stilstaande stemband vanzelf weer gaat bewegen. Dit kan wel tot een jaar duren.
Helaas is het meestal niet mogelijk om een stilstaande stemband weer te laten bewegen. Er zijn wel verschillende opties om ervoor te zorgen dat de stembanden weer beter tegen elkaar aankomen en de stem verbeterd. Als de klachten ernstig zijn, dan kan een behandeling overwogen worden.
Logopedie
Met logopedie kan geprobeerd worden om de gezonde stemband te trainen om te compenseren voor de stilstaande stemband en beter te laten sluiten. Op die manier maakt de gezonde kant een beetje goed wat aan de stilstaande kant ontbreekt.
Ingrepen
Ook is er een aantal ingrepen die de sluiting verbeteren. Zo kan de KNO-arts de stilstaande stemband inspuiten met een vulmiddel waardoor deze dikker wordt. Hiermee wordt het gat tussen de stembanden kleiner.
Kijk voor meer informatie hierover onder het kopje: Opspuiten stembanden op de polikliniek onder plaatselijke (lokale) verdoving.
De KNO-arts kan de stilstaande stemband ook operatief verplaatsen, zodat deze in de goede sluitingsstand komt te staan.
Kijk voor meer informatie hierover onder het kopje: thyreoplastiek.
In specifieke gevallen kan een re-innervatie operatie uitgevoerd worden, maar deze ingreep wordt niet zo vaak gedaan. Welke behandeling de beste is, hangt van meerdere factoren af en zal per patiënt verschillen. Overleg hiervoor met uw KNO-arts welke behandeling het beste bij u past.
Slotwoord
Het is niet mogelijk om op deze voorlichtingspagina alle details van een eenzijdige stilstaande stemband te beschrijven (zie ook de tekst op de introductiepagina).
Het kan zijn, dat u ondanks de uitleg van uw KNO-arts nog vragen heeft of dat u meer informatie wilt. Aarzel dan niet contact op te nemen met uw KNO-arts en om nadere uitleg te vragen.
Aan dat verzoek zal graag worden voldaan.
De auteursrechten op de door Medical Visuals vervaardigde illustraties die zijn opgenomen op deze website berusten bij Medical Visuals. Gebruik van deze illustraties door leden van de NVKNO of derden is aan voorwaarden onderhevig. Voor meer informatie kunt u zich wenden tot Medical Visuals (maartje@medicalvisuals.nl).
