Denker operatie

Deze pagina heeft tot doel u informatie te geven over de operatie volgens Denker. Als u recent bij de KNO-arts bent geweest, bij wie deze ingreep ter sprake is gekomen of u bent om andere redenen geïnteresseerd, dan kunt u er op deze plaats meer over te weten komen.

Inleiding

Denker-chirurgie, genaamd naar een Duitse KNO-arts Alfred Denker (1863-1941), is een uitgebreide en ingrijpende operatie aan de neus en neusbijholten, waarbij één grote holte van alle neusbijholten èn de neusholte aan één kant wordt gecreëerd, die door de patiënt de rest van het leven moet worden schoongespoeld.

Wanneer is Denker-chirurgie noodzakelijk?

Een chronische ontsteking van de neusbijholten, al dan niet met poliepen, kan een indicatie zijn voor de operatie volgens Denker. Het is wel van belang te realiseren dat deze operatie is gereserveerd als een laatste stap in de behandeling van de chronische neusbijholtenontsteking.

Deze operatie wordt alleen uitgevoerd als alle andere behandelingen, zoals medicijnen en endoscopische neusbijholtenoperatie, geen definitief resultaat hebben opgeleverd.

Daarnaast kunnen gezwellen van de neus en neusbijholten ook een indicatie zijn voor Denker-chirurgie. Dit betreft dan goedaardige gezwellen, zoals een inverted-papilloom of een angiofibroom en kwaadaardige gezwellen (carcinoom of sarcoom).

Waarom Denker-chirurgie bij chronische neusbijholtenontsteking?

Gezond slijmvlies van neus en neusbijholten reinigt zichzelf door de aanwezigheid van trilhaartjes, dat slijm – met daarin aanwezig ‘afval’ – afvoert naar de keel.

Bij patiënten die in aanmerking komen voor een Denker-operatie, is de achterliggende gedachte dat door chronische infectie en/of herhaalde operaties het slijmvlies van de neusbijholten zo is beschadigd, dat deze trilharen niet meer zullen herstellen. Het gevolg hiervan is dat het slijm, dat nu niet meer wordt afgevoerd naar de neus, permanent is geïnfecteerd, waarmee een vicieuze cirkel is ontstaan.

Dit is een toestand die bij bepaalde aandoeningen, zoals cystic fibrose (taaislijmziekte) en het syndroom van Kartagener, wordt gezien.

denker01

Bij de Denker-operatie wordt al het zieke slijmvlies weggenomen en worden alle wanden tussen de neus en neusbijholten verwijderd, zodat één grote holte ontstaat (zie in het plaatje: links vóór operatie en rechts: na operatie).

Doordat al het slijmvlies is verwijderd, bestaat er geen transportmechanisme meer, waardoor het afval niet meer wordt afgevoerd. Daarom moet de patiënt zélf de holte schoonhouden. Dit gebeurt door regelmatig de neus te spoelen met een keukenzoutoplossing (zelf te maken door 9 gram keukenzout in 1 liter water op te lossen).

Operatietechniek

denker

De operatie duurt 60 tot 90 minuten en vindt plaats onder algehele narcose.

De bovenlip wordt opgetild waarna een snee (incisie) wordt gemaakt boven de tanden, zodat het bot van de voorwand van de kaakholte wordt bereikt (zie foto).

Het bot van de voorwand wordt geopend, waarna het slijmvlies van de kaakholte wordt verwijderd. Vervolgens wordt het bot tussen de neus en de kaakholte van voor tot achter weggenomen. Aangezien de traanbuis door dit bot loopt, wordt deze doorgesneden.

Aansluitend worden de zeefbeenholten (sinus ethmoïdales), de wiggebeensholte (sinus sfenoïdalis) en de entree naar de voorhoofdsholte (sinus frontalis) aan één kant van het hoofd zorgvuldig schoongemaakt.

Tenslotte wordt deze holte gevuld met antibiotica-houdende gazen en wordt de incisie gesloten met zelfoplossende hechtingen.

Na de operatie

In vergelijking met endoscopische operaties aan de neusbijholten kunnen er wat langer pijnklachten zijn, met name ter plaatse van de incisie boven de tanden. Ook kan na de operatie het gelaat iets gaan zwellen aan de kant van de ingreep.
Ontslag uit het ziekenhuis volgt 1 tot 3 dagen na de operatie, afhankelijk van de conditie en leeftijd van patiënt.

Na ongeveer zeven dagen worden op de polikliniek de gazen via de neus verwijderd. Dit is pijnlijk.

Het spoelen van de neus

Vanaf het verwijderen van de gazen dient de holte levenslang regelmatig te worden gereinigd door de neus te spoelen met een keukenzout-oplossing. Na de Denker-operatie is weliswaar een grote holte ontstaan, maar als de holte zeer regelmatig wordt gespoeld, is er geen sprake van stank of korstvorming.

In de eerste maanden na de operatie moet u frequent spoelen, zo’n 4-6 maal per dag. Later, wanneer de holte rustig is geworden, wordt dit 1-2 maal per dag.

De herstelperiode na de operatie duurt ongeveer zes tot acht weken. In deze periode kunnen klachten van hoofdpijn, vieze afscheiding uit de neus en soms koorts optreden.

Complicaties

Zoals bij iedere operatie is er sprake van enig risico. De kans op complicaties is bij een Denker-operatie klein en zullen uitgebreid mondeling worden toegelicht voor de operatie.

De eventuele complicaties zijn:

  • infectie of een bloeding
  • lekkage van hersenvocht (liquor) door beschadiging van de schedelbasis
  • beschadiging van de oogzenuw of oogspieren
  • bloeding in de oogkas (intra-orbitaal hematoom).

Hoewel de kans op complicaties zeer klein is, wordt een Denker-operatie nooit tegelijkertijd aan twee kanten uitgevoerd. De andere kant wordt zonodig in een later stadium geopereerd.

Restverschijnselen

Gevoel

Ten gevolge van de incisie boven de tanden en het wegnemen van bot van de voorwand van de kaakholte, worden takjes van de zenuw die het gevoel in de bovenlip en tanden verzorgen beschadigd. In de meeste gevallen herstelt het gevoel weer na 3-18 maanden. Soms blijft het gevoel van de wang, bovenlip en tanden wat minder of anders dan vóór de operatie.

Ook kan de zenuw die het gevoel van de wang verzorgt door de operatie verminderd functioneren, met als gevolg een verminderd, doof gevoel van de huid van de wang. Meestal is dit een tijdelijk effect, omdat de zenuw in de knel heeft gezeten.

Litteken

De Denker-operatie laat geen uitwendige littekens na.

Traanbuis

Bij de operatie wordt de traanbuis doorgesneden. Dit kan tot gevolg hebben dat de traanbuis iets nauwer wordt, zodat het traanvocht niet meer gemakkelijk naar de neus wordt afgevoerd. Gedurende de tijd dat de holte, na de operatie, gevuld is met gazen is dit altijd het geval.

Ook in de eerste weken na de operatie wordt het traanvocht minder goed afgevoerd door zwelling van het weefsel rondom de traanbuis, waardoor er traanogen zullen ontstaan.

Bij de meeste patiënten gaat de traanbuis weer normaal functioneren na 6 tot 8 weken. Als de traanbuis na 6 maanden nog niet goed werkt, kan de oogarts de traanbuis weer doorgankelijk maken door middel van een kleine operatie.

Neuspoliepen

Indien weer poliepen ontstaan in de holte, kunnen deze vaak poliklinisch, zonder veel moeite via de neus worden verwijderd.

Slotwoord

Het is niet mogelijk om op deze voorlichtingspagina alle details over een Denker-operatie te beschrijven (zie ook de tekst op de introductiepagina).
Het kan zijn, dat u ondanks de uitleg van uw KNO-arts nog vragen heeft of dat u meer informatie wilt. Aarzel dan niet contact op te nemen met uw KNO-arts en om nadere uitleg te vragen.
Aan dat verzoek zal graag worden voldaan.