Deze pagina heeft tot doel u informatie te geven over perceptieve slechthorendheid. De tekst vervangt het bezoek aan uw arts niet, maar is bedoeld als ondersteuning van het bezoek aan een KNO- of huisarts.
Inleiding
Onder de term perceptieve slechthorendheid valt ongeveer 90% van alle slechthorendheid. En hierbinnen is slechthorendheid door slijtage in de loop van het leven verreweg de grootste groep: ouderdomsslechthorendheid (presbyacusis). Ook kan sprake zijn van aangeboren of opgelopen schade.
Andere termen voor perceptieve slechthorendheid zijn: waarnemingsverlies, binnenoorsdoofheid of zenuwdoofheid.
Waar zit de schade?
De schade zit bij perceptieve slechthorendheid meestal op het niveau van het binnenoor en soms op het niveau van de gehoorzenuw. Deze gehoorzenuw loopt van het binnenoor naar de hersenstam. In het binnenoor bevindt zich het slakkenhuis (cochlea). De zenuwcellen (haarcellen) in het slakkenhuis zorgen voor omzetting van beweging van vloeistof in een electrisch signaal naar de hersenen. Zo wordt geluid dan door ons via de hersenen waargenomen. Die beweging van vloeistof wordt weer veroorzaakt doordat geluid een trilling is die trommelvlies en gehoorbeentjes (alle onderdeel van het middenoor) in beweging brengt. En die geluidstrilling komt binnen via oorschelp en gehoorgang (het buitenoor).
Vormen van gehoorverlies
Perceptieve slechthorendheid betekent letterlijk: waarnemings-slechthorendheid. Deze slechthorendheid wordt veroorzaakt door verminderde gevoeligheid van het binnenoor en is onherstelbaar. Als geluid minder goed wordt voortgeleid door buiten- of middenoor is er geen sprake van perceptieve, maar van geleidingsslechthorendheid (conductieve slechthorendheid, geleidingsgehoorverlies), door bijvoorbeeld oorsmeer of vocht achter het trommelvlies.
Door middel van gehooronderzoek (audiometrie) is:
- onderscheid te maken tussen perceptieve en conductieve slechthorendheid (of een mengvorm van beide),
- de mate van hoorverlies vast te stellen en
- het verlies van scherpte in het spraakverstaan te meten.
Gevolgen
Verminderde gevoeligheid van het binnenoor leidt er toe dat we geluiden minder hard horen: hardhorendheid. Deze hardhorendheid treedt vaak het eerst en het meest op voor de hogere tonen, zoals ook bij ouderdomsslechthorendheid (presbyacusis). In dat geval zijn er naast de ongevoeligheid vrijwel altijd ook andere hoorklachten, zoals hinder van harde geluiden en het niet goed onderscheiden van geluiden. Ook het lokaliseren en het herkennen van geluid kan een probleem zijn.
Er kan ook verlies optreden van midden tonen en lage tonen. Daarnaast kan als neveneffect van de perceptieve slechthorendheid oorsuizen ontstaan (tinnitus, een soort fantoomgehoor). Door al deze zaken wordt de verstaanbaarheid van spraak gestoord, zeker als er ook sprake is van omgevingsgeruis.
Het verstaan kost extra inspanning. Deze inspanning kan leiden tot vermoeidheid en spanningsklachten. Het niet goed kunnen verstaan kan leiden tot misverstanden en onderlinge irritaties. Uiteindelijk kan dit tot gevolg hebben dat men sociale contacten gaat mijden. Dit alles kan dan weer leiden tot neerslachtigheid.
Oorzaken
Oorzaken van perceptieve slechthorendheid zijn divers. Veroudering is dus de meest voorkomende oorzaak en wordt bij de meeste mensen tussen het 60e en 70e jaar merkbaar. Naast perceptieve slechthorendheid die al bij de geboorte aanwezig is, zijn er meerdere oorzaken van tijdens het leven opgelopen schade. Steeds meer voorkomend is schade aan het binnenoor door herhaalde blootstelling aan lawaai. Binnenoorschade als gevolg van infectieziekten, zoals de bof of hersenvliesontsteking komt ook geregeld voor.
Verder kunnen bepaalde, zwaardere medicijnen schade aan het binnenoor veroorzaken. Daarnaast kan perceptieve slechthorendheid nog worden veroorzaakt door bepaalde ziekten, zoals de ziekte van Ménière, suikerziekte of bepaalde neurologische aandoeningen, zoals multipele sclerose. Ook kan plotselinge doofheid optreden. Tot slot kan er sprake zijn van een slecht functionerende gehoorzenuw, bijvoorbeeld ten gevolge van een brughoektumor of niet goed functionerende hersenen, zoals na een beroerte.
Behandeling
Behandeling van perceptieve slechthorendheid gebeurt door de geluiden om ons heen wat versterkt aan te bieden. Mildere vormen van gehoorverlies zijn goed te behandelen met een gewoon hoortoestel. Bij ernstigere verliezen, met vaak ook afgenomen scherpte in het verstaan van spraak, zijn hoortoestellen niet altijd meer een sluitende oplossing. Dan zijn andere ondersteunende middelen en strategieën (bijvoorbeeld spraakafzien of soloapparatuur) nodig naast de hoortoestellen. Meer is te lezen onder slechthorendheid en hoortoestellen. Bij zeer ernstige (vaak ook aangeboren) gehoorverliezen kan een cochleair implantaat nog een mogelijkheid tot hoorrevalidatie bieden.
Slotwoord
Het is niet mogelijk om op deze voorlichtingspagina alle details van perceptieve slechthorendheid te beschrijven (zie ook de tekst op de introductiepagina).
Het kan zijn, dat u ondanks de uitleg van uw KNO-arts nog vragen heeft of dat u meer informatie wilt. Aarzel dan niet contact op te nemen met uw KNO-arts en om nadere uitleg te vragen.
Aan dat verzoek zal graag worden voldaan.
De auteursrechten op de door Medical Visuals vervaardigde illustraties die zijn opgenomen op deze website berusten bij Medical Visuals. Gebruik van deze illustraties door leden van de NVKNO of derden is aan voorwaarden onderhevig. Voor meer informatie kunt u zich wenden tot Medical Visuals (maartje@medicalvisuals.nl).