Als u recent voor stilstaande stembanden bij een keel-neus-oorarts (KNO-arts) bent geweest, dan kunt u op deze plaats daarover meer gegevens lezen. Hebt u er nog nooit mee te maken gehad, maar wilt u er wat meer over weten, dan geldt hetzelfde.
Inleiding
Op deze pagina vindt u algemene informatie over een stilstaande stembanden (dubbelzijdig) en de daarbij behorende klachten en behandelopties.
Wat is zijn stilstaande stembanden (dubbelzijdig)
De stembanden liggen in het strottenhoofd. Het strottenhoofd vormt een verbinding tussen de luchtpijp en de keelholte. De stembanden zorgen ervoor dat een persoon geluid kan voortbrengen en kan ‘stemgeven’. De stembanden kunnen openen en sluiten. Tijdens de ademhaling staan ze open. Bij het spreken zijn ze gesloten (zie figuur 1).
Figuur 1: Op de linker afbeelding ziet u een zijaanzicht (doorsnede) van de keel, waarbij rechts in beeld voor voorkant, en links in beeld de achterkant is. Op de rechterafbeelding zijn van bovenaf schematisch de stembanden te zien, in open en gesloten stand.
Kijk voor meer informatie hierover onder het kopje: algemene informatie over stemaandoeningen.
Voor een goede stemgeving moeten de stembanden goed kunnen sluiten. Wanneer een van de stembanden niet meer kan bewegen en dus stil staat, kunnen de stembanden niet goed meer tegen elkaar aankomen (sluiten) of onvoldoende openen. Als beide stembanden stilstaan en daarbij onvoldoende openen, wordt het ademhalen lastiger in rust en dit neemt toe bij (geringe) inspanning. Als beide stembanden stilstaan en daarbij onvoldoende sluiten, blijft er een gat bestaan tijdens het stemgeven. Dat zorgt voor een hese stem.
Klachten van stilstaande stembanden (dubbelzijdig)
Wanneer er de stembanden allebei stilstaan kunnen verschillende problemen ontstaan, afhankelijk van de stand waarin de stembanden stilstaan. Als beide stembanden stilstaan en daarbij onvoldoende openen, wordt het ademhalen lastiger. U kunt het gevoel hebben lucht tekort te komen.
Voor een goede stemgeving moeten de stembanden goed kunnen sluiten. Wanneer de stembanden niet meer kan bewegen en dus stil staan, kunnen de stembanden niet goed meer tegen elkaar aankomen (sluiten), dit gaat met heesheid gepaard. De stem klinkt vaak hees en het kost moeite om harder te spreken. U verliest lucht tijdens het spreken waardoor u buiten adem kunt raken.
Daarbij kunnen er problemen zijn het slikken. De stembanden hebben tijdens het slikken normaal ook een beschermende werking voor de luchtweg; ze zorgen ervoor dat eten en drinken niet in het verkeerde keelgat kan raken.
Bij stilstaande stembanden werkt deze bescherming minder goed. Het kan daarom voorkomen dat u zich makkelijker verslikt.
Oorzaak van stilstaande stembanden (dubbelzijdig)
De meest voorkomende oorzaak van dubbelzijdige stilstaande stembanden is een dubbelzijdige beschadiging van de zenuw die de stemband aanstuurt. Dit kan komen door een operatie bijvoorbeeld aan de schildklier of door druk op de zenuw door een tumor die vlakbij de zenuw groeit. Het kan ook komen door een ontsteking of virus die ervoor zorgt dat de zenuw (tijdelijk) niet meer werkt.
Oorzaken die minder vaak voorkomen zijn neurologische ziekten, chemicaliën of bijwerkingen van medicijnen. Vaak wordt er geen oorzaak gevonden. Er wordt dan in het algemeen aangenomen dat de uitval door een virusinfectie is veroorzaakt.
Mogelijke behandeling van stilstaande stembanden (dubbelzijdig)
De KNO-arts zal eerst de luchtweg veilig stellen en daarna de oorzaak van het stilstaan van de stemband proberen te achterhalen. Als de klachten mild zijn kan, na het stellen van de diagnose, het een optie zijn om af te wachten.
Als er acute of forse benauwdheid is, met hoorbare (gierende) ademhaling zal er snel besloten worden tot een intubatie (plaatsen van een beademingsbuis in de keel onder een roes) of tot het plaatsen van een tracheacanule; dit wordt een tracheotomie genoemd. Bij een tracheotomie wordt met een operatie, een snede in de hals, onder narcose, de luchtpijp in hals opgezocht, geopend en vervolgens wordt er een canule (buis) geplaatst waardoorheen geademd of beademd kan worden. Is de oorzaak van de stemband stilstand niet duidelijk, dan bestaat de kans dat een of beide stembanden vanzelf weer gaan bewegen. Dit kan wel tot een jaar duren. De buis (canule) kan dan weer worden verwijderd als de ademweg niet meer wordt bedreigd. De oude opening van de canule in de hals wordt dan afgeplakt, waardoor de opening geleidelijk verkleind en uiteindelijk vanzelf sluit.
Als U langdurig een canule nodig zal hebben dan krijgt u instructies hoe deze schoon te houden. Als u een slechts beetje last heeft van benauwdheid en een canule niet nodig is of u vooral stemklachten heeft, zal in overleg met u en uw KNO-arts bepaald worden wat de behandelmogelijkheden voor u zijn.
Slotwoord
Het is niet mogelijk om op deze voorlichtingspagina alle details van dubbelzijdige stilstaande stembanden te beschrijven. U kunt verdere informatie lezen bij de kopjes van de verschillende aandoeningen en behandelingen.
Het kan zijn, dat u ondanks de uitleg van uw KNO-arts nog vragen heeft of dat u meer informatie wilt. Aarzel dan niet contact op te nemen met uw KNO-arts en om nadere uitleg te vragen. Aan dat verzoek zal graag worden voldaan.
De auteursrechten op de door Medical Visuals vervaardigde illustraties die zijn opgenomen op deze website berusten bij Medical Visuals. Gebruik van deze illustraties door leden van de NVKNO of derden is aan voorwaarden onderhevig. Voor meer informatie kunt u zich wenden tot Medical Visuals (maartje@medicalvisuals.nl).
